خواص عرق شیرین بیان برای بدن

شیرین بیان با نام علمی گلابرا گلیسیریزا (Glycyrrhiza glabra) در اصل ریشه نوعی گیاه بومی کشورهای اروپایی و آسیایی است که به واسطه برخورداری از فواید دارویی بی نظیر از قرن‌ها پیش مورد استفاده قرار می‌گرفته است. بعدها قابلیت شیرین کنندگی این گیاه مورد توجه تولید کنندگان شکلات و آبنبات و برخی نوشیدنی‌ها قرار گرفت.

سالها است که خواص عرق شیرین بیان و فواید دارویی منحصر به فرد آن مورد توجه جامعه پزشکی قرار گرفته است. با این وجود، اثبات قاطع فواید عرق شیرین بیان هنوز هم مستلزم انجام تحقیقات بیش تری است.

در حال حاضر، این ریشه گیاهی و فرآورده ‌های آن به صورت متنوعی در دسترس قرار دارند. از این میان می‌توان به انواع حاوی گلیسیریزین (glycyrrhizin) و فاقد گلیسیریزین (DGL) اشاره کرد.

پیشینه شیرین بیان
مصریان باستان، با خواص عرق شیرین بیان و دمنوش آن آشنایی کامل داشتند؛ به حدی که از دمنوش این گیاه به عنوان معجونی شفا بخش استفاده می‌کردند. مدت‌ها بعد، مهاجران و مسافرانی که از مصر به نقاط دیگر جهان سفر می‌کردند، این گیاه را به چین بردند. به این ترتیب، چینی‌ها هم با فواید عرق شیرین بیان آشنایی یافتند. اکنون، این گیاه در طب چینی نقش به سزایی را برعهده دارد.

خواص عرق شیرین بیان در تسکین معده درد

این ریشه گیاهی حاوی ماده ای بنام اسید گلیسیریزیک (glycyrrhizic acid) است. این ماده از خواص ضد التهابی برخوردار است و می‌تواند به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنی بدن عمل کند. از این رو، تسکین درد معده و ناراحتی دستگاه گوارش را می‌توان در شمار خواص عرق شیرین بیان طبقه بندی کرد. در عین حال، ترمیم دیواره معده و ایجاد تعادل در عملکرد دستگاه گوارش و بهبود روند هضم نیز از دیگر فواید عرق شیرین بیان به حساب می‌آیند. بنابراین، از زمان‌های دور تا کنون به افراد توصیه می‌شود که در مواقع بروز مسمومیت غذایی و ابتلا به زخم معده یا نفخ و سوزش معده از مشتقات این ریشه گیاهی بهره جویند.

مطالعات نشان داده‌اند که اسید گلیسریزیک(glycyrrhizic acid) موجود در شیرین بیان می‌تواند با رشد و گسترش هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) در روده و معده جلوگیری کند. هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری است که در حدود نیمی از ساکنان جهان را آلوده کرده و از اصلی‌ترین عوامل بروز زخم معده و ناراحتی دستگاه گوارش به شمار می‌رود.

تحقیقات بیش‌تر نشان داده‌اند، مصرف شیرین بیان فاقد گلیسیریزین (DGL) به مراتب موثرتر از شیرین بیان حاوی گلیسیریزین است. با وجود فواید عرق شیرین بیان و سایر مشتقات این گیاه، توصیه می‌شود مصرف طولانی مدت این مواد تحت نظر پزشک و با مشورت وی انجام گیرد.

مطلب مرتبط تسکین درد معده با بیدمشک

خواص عرق شیرین بیان در پاکسازی دستگاه تنفسی و مجاری آن

از دیگر خواص عرق شیرین بیان می‌توان به توانایی آن در درمان مشکلات تنفسی اشاره کرد. شیرین بیان و مشتقات این گیاه از خاصیت خلط آوری برخوردار است. این امر، به مقابله با انسداد مجاری تنفسی و دفع مخاط چسبنده و قدیمی کمک می‌کند.

خواص عرق شیرین بیان در مقابله با استرس

امروزه، همه انسان‌ها به نوعی تحت فشارهای عصبی و استرس قرار دارند. اضطراب و سردرگمی‌های روانی طولانی مدت باعث فعالیت بیش از اندازه غدد فوق کلیوی می‌شود. غدد فوق کلیوی مسئولیت ترشح هورمون‌های مختلفی نظیر آدرنالین و کورتیزول را برعهده دارند. فعالیت بیش از حد این غدد موجب آزاد شدن مداوم این هورمون‌ها، تحلیل غدد یاد شده و بروز اختلال در سیستم هورمونی بدن می‌شود. مصرف مکمل‌های حاوی شیرین بیان و عرق این گیاه به تسکین غدد فوق کلیوی کمک کرده و میزان آدرنالین و کورتیزول بدن را تنظیم می‌کند.

مطلب مرتبط کاهش استرس با عرق بابونه

خواص عرق شیرین بیان در درمان سرطان

مطالعات نشان می‌دهند که عرق شیرین بیان و ریشه این گیاه می‌توانند به عنوان دارویی بالقوه‌ برای درمان سرطان پستان و پروستات مورد استفاده قرار گیرند. در حال حاضر، بسیاری از پزشکان چینی از خواص عرق شیرین بیان و پودر این گیاه در برنامه‌های درمانی سرطان بهره می‌جویند. شایان ذکر است که سازمان غذا و دارو نیز به تازگی مزایای دارویی شیرین بیان در درمان سرطان را تأئید کرده است. با این حال، اطمینان از این امر همچنان مستلزم انجام آزمایش‌های بیش تر است.

مطلب مرتبط خواص ضد سرطانی رازیانه

خواص عرق شیرین بیان در مراقبت از پوست و دندان

از دیگر فواید عرق شیرین بیان می‌توان به توانایی آن در بهبود اگزما و حساسیت‌های پوستی اشاره کرد. ژل‌های موضعی حاوی این گیاه نیز به همین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند. خواص ضد باکتریایی این گیاه به بهبود بسیاری از مشکلات پوستی و مقابله با پوسیدگی دندان کمک می‌کند.

انواع فرآورده های شیرین بیان و میزان مصرف آن

از رایج ترین انواع فرآورده‌های به دست آمده از ریشه شیرین بیان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عرق شیرین بیان

عرق شیرین بیان یک مایع بی رنگ و رقیق است که از مزایای منحصر به فردی برخوردار است. از عمده ترین فواید عرق شیرین بیان میتوان به کمک به بهبود سلامت معده و دستگاه گوارش، درمان زخم معده و دوزادهه، جلوگیری از انسداد مجاری تنفسی، درمان سرفه، مقابله با استرس و درمان سرطان اشاره کرد.

مقدار مصرف
برای مقابله با موارد یاد شده و بهبود وضعیت سلامت بدن، نوشیدن نیم استکان عرق شیرین بیان قبل و بعد از هر وعده غذایی توصیه می شود.

عصاره شیرین بیان
عصاره شیرین بیان محصولی است که به شکل مایعی نسبتا غلیظ در دسترس قرار دارد. این ماده به عنوان یک شیرین کننده طبیعی در تولید آبنبات و نوشیدنی‌های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.

مقدار مصرف
مطالعات نشان داده اند، مصرف بیش از اندازه عصاره شیرین بیان عوارض جانبی نامطلوبی را برای سلامت بدن به دنبال دارد. بنابراین، توصیه میشود این ماده با احتیاط کامل مورد استفاده قرار گیرد. توجه به این نکته ضروری است که میزان مجاز اسید گلیسیریزیک مصرفی در حدود 30 میلی‌گرم در روز است.

پودر شیرین بیان
پودر شیرین بیان در بسیاری از عطاریها و فروشگاههای آنلاین در دسترس عموم قرار دارد. پماد شیرین بیان میتواند برای پاکسازی پوست و درمان اگزما و جوش مورد استفاده قرار بگیرد. برای تهیه پماد شیرین بیان، کافی است پودر شیرین بیان با ماده ای ژلاتینی ترکیب شود. مخلوط به دست آمده از مواد دارویی موثر برای رفع بسیاری از مشکلات پوستی به شمار میرود.

دمنوش شیرین بیان
برای تهیه چای یا دمنوش شیرین بیان کافی است برگهای گیاه شیرین بیان خشک و آسیاب شده و درست مانند هر دمنوش دیگری تهیه شود. امروزه، دمنوش کیسهای این گیاه نیز در اغلب فروشگاههای آنلاین یا عطاریها در دسترس عموم قرار دارد.

مقدار مصرف
سازمان بهداشت جهانی (WHO) مقدار مناسب برای مصرف شیرین بیان و سایر فرآورده های خوراکی این گیاه را کم تر از 75 میلی گرم در روز تعیین کرده است.

ترکیب شفابخش شیرین بیان
ترکیب شفابخش شیرین بیان از جمله داروهای گیاهی موثر و محبوب برای درمان گرفتگی صدا و گلو به شمار میرود. برای درست کردن این ماده شفابخش، کافی است ریشه شیرین بیان با ریشه ختمی و پوست نارون قرمز مخلوط شود.

مقدار مصرف
مقدار توصیه شده برای مصرف این دمنوش، چیزی در حدود 31 گرم در روز است.

DGL
اصطلاح DGL به شیرین بیان فاقد گلیسیریزین ( glycyrrhizin) اشاره میکند. این نوع شیرین بیان، حداکثر حاوی دو درصد گلیسیریزین بوده و به مراتب سالم تر از انواع دیگر آن به حساب میآید. اغلب قرصهای جویدنی، کپسولها، چای و پودر شیرین بیان موجود در فروشگاهها حاوی انواع فاقد گلیسیریزین هستند.

مقدار مصرف
مقدار توصیه شده برای مصرف شیرین بیان فاقد گلیسیریزین، حداکثر 5 گرم در روز است.

عوارض جانبی شیرین بیان

همان طور که پیش از این هم گفته شد، خواص عرق شیرین بیان و سایر مشتقات این گیاه، شناخته شده و منحصر به فرد است. با این حال، مصرف هر مادهای به موازات فواید و مزایای قابل توجه میتواند برخی عوارض جانبی نامطلوب را نیز به دنبال داشته باشد. از اثرات جانبی ناخوشایند شیرین بیان میتوان به کاهش سطح پتاسیم بدن و تضعیف ماهیچهها اشاره کرد. این وضعیت در حوزه پزشکی با عنوان هیپوکالمیا (hypokalemia) شناخته میشود.

مطالعات نشان داده اند، مصرف بیش از اندازه عرق شیرین بیان و دیگر مشتقات آن میتواند سلامت بدن را دچار اختلال کند. موارد زیر از دیگر عوارض جانبی ناشی از مصرف بیش از حد شیرین بیان به شمار میروند:

- بالا رفتن فشار خون، ایجاد تورم و اختلال در ضربان قلب؛ در مواردی، مشاهده شده است، مصرف بی‌رویه این ماده گیاهی در کودکان نیز می‌تواند به شدت مشکل آفرین باشد.
- مصرف شیرین بیان به هیچ عنوان به زنان باردار و مادران شیرده توصیه نمی‌شود.
- مصرف شیرین بیان به هیچ عنوان به افراد مبتلا به بیماری فشار خون توصیه نمی‌شود.

مطلب مرتبط خواص انواع عرقیات گیاهی