درمان زخم با عسل
درمان زخم با عسل از روش‌های رایجی است که از سالیان دور توسط اقوام و گروه‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. در حال حاضر با وجود پیشرفت علم و گسترش گزینه‌ها و روش‌های مناسب برای بهبود زخم، زنبور درمانی و درمان زخم دیابت با عسل همچنان با استقبال مواجه هستند. در سال‌های اخیر، توجه روز افزون به خواص عسل موجب شده که بسیاری از افراد، پانسمان زخم با عسل را از بهترین روش‌های درمان جراحات ناشی از سوختگی و بریدگی به حساب بیاورند.
درمان زخم با عسل و توانایی آن در بهبود عفونت
درمان زخم با عسل ناشی از وجود ترکیبات ضد باکتریایی و ضد میکروبی، PH منحصر به فرد و خواص ویژه‌ای است که در این ماده شگفت انگیز وجود داشته و به تامین اکسیژن مورد نیاز برای التیام جراحت کمک می‌کنند. از این جمله می‌توان موارد زیر را برشمرد:
• اسمولاریته بالا
عسل یک محلول اشباع شده از انواع قندها است که از خواص اسمزی برخوردار بوده و با مولکولهای آب تعامل بالایی دارد. کمبود مولکولهای آزاد آب از جمله عواملی است که از رشد انواع میکروارگانیسم‌ها و عوامل ایجاد کننده عفونت جلوگیری می‌کند.
• پر اکسید هیدروژن
ترکیب عسل با ترشحات زخم به ایجاد واکنش گلوکز اکسیداز یا اکسیداسیون گلوکز منجر شده و تولید پراکسید هیدروژن را به دنبال دارد. پر اکسید هیدروژن از جمله موادی است که در این واکنش به آرامی آزاد شده و در عین محافظت از بافت‌ها با باکتری‌ها و رشد و گسترش آن‌ها مقابله می‌کند. با این حال، اسیدیته و آنزیم‌های کاتالاز و هضم کننده پروتئینی که در ترشحات جراحات وجود دارند می‌توانند تاثیر پر اکسید هیدروژن را کاهش دهند.
• مواد شیمیایی گیاهی ضد باکتری
برخی از انواع عسل، حتی با وجود حذف فعالیت پر اکسید هیدروژن نیز از خواص ضد میکروبی برخوردارند. از این جمله می‌توان به عسل مانوکا اشاره کرد.
علاوه بر خواص ضد میکروبی و آنتی باکتریالی، به نظر می‌رسد عسل می‌تواند فعالیت‌های لنفوسیتی و فاگوسیتوزی را نیز تحریک کند. به این ترتیب، عسل با استفاده از آنزیم‌های موجود در خود می‌تواند ذرات بیگانه و مهاجمان خارجی را بلعیده و هضم کند. این امر از اصلی‌ترین واکنش‌های دستگاه ایمنی است که به مقابله و درمان عفونت کمک می‌کند.
کاربرد درمان زخم با عسل
همان طور که گفته شد، پانسمان زخم با عسل و زنبور درمانی از قدیمی‌رین روش‌های مقابله با عفونت به حساب می‌آید. از شایع‌ترین کاربردهای درمان زخم با عسل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان زخم پا با عسل
- درمان زخم دیابت با عسل
- درمان زخم‌های ناشی از فشار با عسل
- درمان زخم‌های عفونی با عسل
- درمان سوختگی با عسل
در اغلب موارد، پانسمان زخم با عسل می‌تواند در درمان زخم‌ها و جراحاتی موثر باشد که به آنتی‌بیوتیک‌ها و ضد عفونی‌کننده‌های عادی واکنش نشان نمی‌دهند. انجام این کار در کاهش التهاب، درد و تورم ناشی از عفونت موثر بوده و بوی نامطبوع جراحات را متوقف می‌کند. به علاوه، درمان زخم با عسل در از بین بردن بافت‌های مرده و تقویت رشد سلول‌های جدید تاثیرگذار است. خواص ضد التهابی عسل موجب می‌شود که این ماده گزینه‌ای عالی برای درمان جراحات ناشی از سوختگی به حساب آید.
چه نوع عسلی به درمان زخم و جراحات کمک می‌کند؟
مطالعات انجام شده در زمینه درمان زخم دیابت با عسل نشان می‌دهند، انواع گوناگون عسل از خواص ضد میکروبی و ضد باکتریایی مختلفی برخوردارند. نتایج به دست از آمده از بررسی‌ها حاکی از آن است که عسل مانوکا از توان بسیار بالایی برای مقابله با میکروب‌ها برخوردار است. این عسل دارای فاکتور منحصر به فردی (UMF) است که فعالیت‌های ضد عفونی کننده آن را امکان پذیر می‌کند.
روش درمان زخم با عسل
پیش از آغاز درمان زخم با عسل لازم است بدانید، در این روند باید از عسل دارویی مخصوص التیام جراحت استفاده کنید. خواص اسمزی عسل در خارج کردن ترشحات عفونی و کاهش تورم تاثیرگذار است. در عین حال، این خاصیت به خروج باکتری‌ها نیز کمک کرده و از تکثیر آن‌ها جلوگیری می‌کند. در هنگام پانسمان زخم با عسل لازم است نکات زیر را در نظر داشته باشید:
• برای درمان زخم‌های عفونی باید از عسل استریلیزه و مخصوص اهداف دارویی بهره ببرید.
• میزان عسل استفاده شده به مقدار ترشحات خارج شده از زخم بستگی دارد. یعنی، هر چقدر میزان ترشحات بیش‌تر باشد باید از عسل بیش‌تری برای پانسمان زخم استفاده کنیم.
• دفعات تغییر پانسمان به سرعت خارج شدن ترشحات و رقیق شدن عسل بستگی دارد. به تدریج و با بهبود زخم تعداد پانسمان‌ها هم کاهش می‌یابند.
• استفاده از پانسمان‌های ضد آب در جلوگیری از تراوش عسل موثر بوده و به مراتب بهداشتی‌تر خواهد بود.
• از مالیدن عسل بر روی زخم خودداری کنید. برای پانسمان زخم با عسل، بهتر است ابتدا گاز استریل را به این ماده آغشته کرده و سپس آن را بر روی جراحت قرار دهید.
• در هنگام پانسمان زخم با عسل دقت کنید، التیام آبسه‌ها، پوسیدگی‌ها، حفره‌ها و جراحات عمیق مستلزم استفاده از عسل بیش‌تری است. در واقع، مقدار این ماده باید به اندازه‌ای باشد که بتواند در عمق جراحت نفوذ کرده و بافت‌های آسیب دیده را بهبود بخشد.
سخن آخر
پانسمان زخم با عسل از شایع‌ترین روش‌هایی است که سالیان سال مورد استفاده بشر قرار می‌گرفته است. اجزاء زیست فعال موجود در عسل از مهم‌ترین عوامل موثر در التیام جراحات به حساب می‌آیند. در عین حال، PH اسیدی این ماده به خون کمک می‌کند تا اکسیژن بیش‌تری را آزاد کرده و پروتئاز کم‌تری ترشح کند. پروتئاز اصطلاحی است که به آنزیم‌های هیدرولیز کننده پروتئین‌ها اختصاص دارد. ترشح بیش از حد این آنزیم‌ها روند بهبود زخم را مختل می‌کند. به خاطر داشته باشید، برای درمان زخم با عسل باید از انواع دارویی این ماده یعنی عسل مانوکا بهره ببرید.
مطلب پیشنهادی درمان نیش زنبور عسل در خانه