خواص عرق شوید

صدها سال است که ساکنان اغلب نقاط جهان با خواص شوید آشنایی یافته و از آن در آشپزی و مصارف دارویی استفاده می‌کنند. این گیاه با نام علمی (Anethum graveolens) شناخته می‌شود. شوید هم خانواده گیاهانی نظیر کرفس و جعفری است. این گیاه بومی مناطق غرب آسیا و شرق مدیترانه است. قدمت آشنایی با این گیاه و بهره بردن از خواص عرق شوید به حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد. به طوری که در متون پزشکی مصر باستان هم از آن یاد شده است.

تخم شوید یک چاشنی خوش عطر و بو است که در طبخ انواع غذاها کاربرد دارد. این چاشنی دارای طعمی تند و قوی است؛ به همین دلیل، از آن برای درست کردن انواع ترشی جات هم استفاده می‌شود. شوید تازه هم که حداقل برای ما ایرانی ها نیاز به معرفی ندارد. اغلب ما از آن برای درست کردن غذاهای مختلف استفاده می‌کنیم.

عصاره روغنی و عرق شوید هم از دیگر محصولات جانبی این گیاه شگفت انگیز به شمار می‌روند. عصاره روغنی شوید در ساخت انواع طعم دهنده‌های خوراکی و همچنین، صابون‌ها و لوسیون‌های معطر کاربرد دارد. خاصیت عرق شوید در بهبود بسیاری از مشکلات مرتبط با سلامت بدن باعث می‌شود که از محبوبیت ویژه ای برخوردار باشد.

خواص عرق شوید چیست؟

عرق شوید علاوه بر طعم و عطری دلپذیر از خواص دارویی بی نظیری برخوردار است. وجود ترکیباتی نظیر مونوترپن‌ها، مواد معدنی، زیست زردینه‌ها یا فلاونوئیدها (flavonoids) و اسیدهای آمینه در ایجاد خواص عرق شوید و تأثیرات شگفت انگیز آن موثر هستند. به عنوان نخستین خاصیت عرق شوید می‌توان به قدرت آرام بخشی آن اشاره کرد. در عین حال، از دیگر خواص عرق شوید می‌توان افزایش قوای جسمانی و تأثیر آن در دفع مایعات اضافی بدن را نام برد. کمک به بهبود و درمان سوء هاضمه و نفخ، تسکین درد، بادشکنی، ازدیاد شیر مادران شیرده و تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها از دیگر خواص عرق شوید به شمار می‌روند. از طرف دیگر، عرق شوید و دیابت، مدت‌ها است که به عنوان دشمنانی همیشگی شناخته می‌شوند.

خاصیت عرق شوید و تأثیر آن در بهبود سلامت بدن

شوید دارای مقادیر قابل توجهی فیتوکمیکال یا مواد شیمیایی گیاهی است. از این میان می‌توان به نیاسین، فیبر، مس، فسفر، ویتامین B6، ریبوفلاوین، پتاسیم و منیزیوم اشاره کرد. خواص عرق شوید و تأثیر آن بر بهبود سلامت عمومی بدن هم ناشی از وجود همین مواد است. از دیگر مواد ارزشمند موجود در این گیاه می توان به فلاونوئیدهایی نظیر وایسنین، کائمفرول، آنتوفوران، لیمونن و مونوترپن کاروون اشاره کرد. چند نمونه از عمده‌ترین خواص عرق شوید عبارتند از:

• مقابله با افسردگی

  (مطلب مرتبط: خواص عرق بومادران در کاهش علائم افسردگی)

• کمک به بهبود کیفیت خواب و کنترل بی خوابی
• تقویت معده و کمک به هضم غذا
• بهبود اسهال
• بهبود سکسکه
• کمک به درمان اختلالات قاعدگی
• کمک به درمان اسهال خونی
• بهبود سرطان و مقابله با آن
• کمک به بهبود مشکلات تنفسی
• حفظ سلامت دهان و دندان
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• کاهش کلسترول
• کنترل فشار خون
• جلوگیری از تخریب و پوکی استخوان
• بادشکنی
• مقابله با التهاب

  (مطلب مرتبط: خواص عرق رازیانه برای کاهش التهاب)

• مقابله با باکتری‌ها

شایان ذکر است که موارد بالا تنها چند نمونه از خواص عرق شوید به حساب می‌آیند.

1.مقابله با افسردگی

این روزها، افسردگی به یکی از شایع ترین مشکلات موجود در میان نوجوانان و بزرگسالان تبدیل شده است. مطالعات نشان می‌دهند که خاصیت عرق شوید در مقابله با افسردگی به مراتب قوی تر از ترامادول و سرترالین بوده و می‌تواند به عنوان نوعی داروی طبیعی برای درمان این عارضه و همچنین، کاهش درد مورد استفاده قرار بگیرد. از همه مهم تر این که مصرف این ماده، هیچ گونه عارضه جانبی را به همراه ندارد. این خواص عرق شوید ناشی از وجود فلاونوئیدها، پلی فنول‌ها و جوهر مازو یا تانین است.

2.کاهش کلسترول

مصرف شوید و محصولات جانبی آن در کاهش سطح کلسترول موثر است. مطالعات نشان می‌دهند که عرق شوید و قرص‌ها و داروهای گیاهی حاوی آن بر روی آنزیم‌های کبدی و ژن‌های موثر و همین طور فعالیت‌های آنزیمی بدن افراد دارای کلسترول بالا تأثیر می‌گذارند. بنابراین، کاهش کلسترول را نیز می‌توان از مهم ترین خواص عرق شوید به شمار آورد.

3.درمان صرع

از جمله خواص عرق شوید می‌توان به تأثیر آن در درمان صرع اشاره کرد. صرع نوعی اختلال عصبی است که با تشنج های دوره ای و غیرقابل پیش بینی همراه است. برای کاهش علائم و نشانه های این بیماری داروهای زیادی ساخته شده و در دسترس قرار دارند. با این حال، مصرف داروهای شیمیایی همواره با برخی عوارض جانبی همراه است. شوید و محصولات جانبی آن قرن‌ها است که برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

4.مقابله با رادیکال‌های آزاد و خنثی کردن تأثیرات آن

مقابله با رادیکال‌های آزاد و کمک به مولکول های آنتی اکسیدانی برای وصل شدن به مولکول‌های اکسید شده و مخرب برای بدن از دیگر خواص عرق شوید به شمار می‌رود. این امر از تأثیرات مونوترپن‌های موجود در شوید است. مطالعات نشان می‌دهند که اثرات یاد شده با عملکرد آلفا-توکوفرول، اسید اسکوربیک و کوئرستین موجود در مکمل‌های غذایی، میوه ها، سبزیجات و دانه ها تشابه دارد. خواص عرق شوید در کنترل درد و التهاب هم ناشی از وجود این مواد و مقابله با آسیب‌های رادیکال‌های آزاد است.

5.افزایش باروری

کمک به افزایش توان باروری بانوان از دیگر خواص عرق شوید به شمار می‌رود. تحقیقات نشان داده اند که بروز برخی تغییرات در تخمک‌ها از دلایل ناباروری خانم‌ها به شمار می‌رود. نتایج تحقیقات حاکی از آن است که مصرف این گیاه یا مکمل‌های حاوی آن و عرق و عصاره آن می‌تواند در افزایش دوره آمادگی برای باروری و غلظت پروژسترون موثر باشد. مصرف شوید و عرق آن در ایجاد تغییرات شیمیایی و ساختاری در تخمک‌ها موثر بوده و عوارض جانبی خاصی را هم به وجود نمی‌آورند.

6.عرق شوید و دیابت

اغلب داروهای گیاهی حاوی ترکیباتی نظیر ترپنوئیدها، فلاونوئیدها، پلی فنول ها، ساپونین ها، آلکالوئیدها و پلی ساکاریدهایی هستند که از خواص درمانی معجزه آسا برخوردارند. از جالب‌ترین خواص عرق شوید هم می‌توان به قابلیت مقابله با فشار خون، کلسترول خون، جلوگیری از ابتلا به سرطان، مقابله با دیابت، مقابله با افسردگی، خواص آنتی اکسیدانی، محافظت از قلب، درمان اختلالات باروری و قاعدگی، افزایش ادرار و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد. ایرانیان از زمان های دور تا کنون از شوید و فرآورده های آن برای درمان دیابت و تشنج استفاده می‌کرده اند.

7.مقابله با انگل ژیاردیا لامبلیا (Giardia lamblia)

از شناخته شده ترین انواع انگل روده می توان ژیاردیا لامبلیا (Giardia lamblia) را نام برد. این یک انگل تاژک دار و تک یاخته ای است که در روده کوچک مستقر می‌شود و در همان جا تولید مثل می‌کند. از رایج‌ترین داروهای مناسب برای درمان این انگل می‌توان به مترونیدازول اشاره کرد. با این حال، گیاهانی نظیر شوید هم به واسطه برخورداری از خواص ضد قارچی می‌توانند با این عارضه مقابله کنند. به همین دلیل است که از صدها سال پیش تا کنون در کشورهایی نظیر ایران و عراق این گیاه و تخم آن در طبخ انواع غذاها کاربرد داشته اند. مطالعات نشان داده اند که تأثیرگذاری عمده در برطرف کردن مشکل انگل روده را نیز می‌توان از جمله خواص عرق شوید به حساب آورد.

8.مقابله با سندروم متابولیک

سندروم متابولیک به مجموعه ای ناهنجاری‌های مرتبط با سوخت و ساز بدن اطلاق می‌شود که از آن جمله می‌توان به اضافه وزن شکمی و تجمع چربی در اطراف کمر و تنه، فشار خون بالا، افزایش کلسترول سرم ناشتا، افزایش تری گلیسیرید و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد. امروزه، این مشکلات به معضلاتی عمومی و بالینی تبدیل شده‌اند. مطالعات انجام شده بر روی این افراد نشان داده است که مصرف عرق شوید به مدت 12 هفته و به صورت مداوم می‌تواند اثر قابل توجهی در کاهش تری گلیسیرید داشته باشد.

موارد احتیاط

- برخی افراد ممکن است با خوردن مقادیر قابل توجهی عرق شوید، عوارضی نظیر حساسیت به نور یا التهابات پوستی را تجربه کنند.

- زنان باردار به هیچ عنوان نباید از شوید یا عرق شوید استفاده کنند؛ چرا که ممکن است مصرف آن موجب سقط جنین شود.

- مالیدن عرق شوید، آب شوید یا عصاره‌های روغنی این گیاه بر روی پوست ممکن است باعث تحریک آن شده و با افزایش احتمال آفتاب سوختگی می‌تواند شانس ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.

- افرادی که به خانواده هویج حساسیت دارند ممکن است با خوردن عرق شوید دچار واکنش‌های آلرژیک شوند.

- همان طور که پیش‌تر هم گفته شد، نام عرق شوید و دیابت از قدیم به عنوان دشمنانی همیشگی ذکر می‌شده؛ شوید و فرآورده‌های آن به شدت می‌توانند سطح قند خون را کاهش دهند؛ بنابراین، لازم است افراد مبتلا به دیابت برای استفاده از آن با پزشک مشورت کنند.

مطلب مرتبط خواص انواع عرقیات گیاهی