خواص عرق نسترن

نسترن در اصل نوعی گیاه وحشی است که به خانواده Rosaceae تعلق داشته و اسامی زیادی دارد. گیاه نسترن، بومی آمریکای شمالی، خاورمیانه و اروپا است. نسترن، نوعی درخت رز خاردار است که ارتفاع آن تا 3 متر می‌رسد. بهترین فصل برداشت نسترن از اواسط خرداد تا اواخر شهریور است.

محل رویش این گیاه در نواحی مسطح و حواشی جنگل‌ها، پرچین‌ چمنزارها و خاک‌های نسبتا خشک به خصوص خاک‌های حاوی گچ است. نسترن را به راحتی می‌توان از روی بوته‌های رز وحشی و خاردار آن شناسایی کرد. زیبای نسترن به رنگ‌های صورتی، سفید یا سرخ آتشین است. این گیاه، میوه سرخ رنگی دارد که به نام میوه گل رز (rose hip) شناخته می‌شود. میوه گل رز به واسطه دارا بودن مقادیر قابل توجهی ویتامین‌ها و عناصر مغذی و خواص دارویی در تهیه انواع دمنوش‌ها و کرم‌ها کاربرد دارد.

تاریخچه

گیاه نسترن توسط دریانوردان و سیاحان انگلیسی در سال 1819 کشف شد. نام این گیاه از کلمه kunorodon زبان یونان باستان و Rosa canina زبان لاتین برگرفته شده است. نام دیگر آن aquilentum است که معنای« گیاه خاردار» دارد و از کلمه acus به معنی «تیغ» گرفته شده است.

میوه‌های نسترن از خواص دارویی قابل توجهی برخوردار بوده و فواید بسیاری برای سلامتی دارند. نسترن و میوه‌های آن در ساخت انواع لوازم آرایشی و داروها کاربرد دارند.

خواص عرق نسترن از زمان بقراط شناخته شده بود. مردم آن دوران هم درست مانند امروز از فواید عرق نسترن بهره می‌جستند. در زمان‌های قدیم، ریشه این گیاه برای درمان زخم‌های ناشی از نیش حشرات به کار می‌رفت. برای همین هم نام Rosa canina یا dog rose را به آن داده‌اند. در زمان یونان باستان، از خواص بی‌شمار گل‌های نسترن برای درمان سرماخوردگی و التهاب گلو استفاده می‌شد. سرانجام، در قرن هفدهم میلادی، بشر به مزایای دارویی میوه این گیاه و تأثیر آن در درمان اسهال پی برد.

از دیگر اسامی نسترن می‌توان به رز اگلندتریا (eglantine) اشاره کرد. این نام به انواع رزهای معطر و گونه‌های وحشی این گیاه اطلاق می‌شود.

از عمده‌ترین خواص عرق نسترن می‌توان به توانایی آن در درمان سرماخوردگی و گلودرد اشاره کرد. این فواید عرق نسترن، به دلیل میزان قابل توجه ویتامین C موجود در آن است. از دیگر خواص عرق نسترن، مقابله با بیماری اسکوربیک است. این بیماری از کمبود شدید ویتامین C در بدن نشأت می‌گیرد. به همین دلیل فرماندهان انگلیسی در طی جنگ جهانی دوم این ماده را در میان سربازان خود پخش می‌کردند تا آن ها با بهره‌گیری از فواید عرق نسترن بتوانند وضعیت سلامت خود را تقویت کنند.

شاید دانستن این نکته برای شما هم جالب باشد، سرخپوستان آمریکا نظر کاملا متفاوتی درباره گیاه نسترن داشتند. آن ها بر این باور بودند که خوردن کرک میوه و گیاه نسترن موجب ایجاد دردهای شدیدی در ناحیه پشت و کل بدن خواهد شد.

خواص عرق نسترن و طرز استفاده از این گیاه شگفت انگیز

فارغ از نام‌های متعددی که برای آن در نظر گرفته اند، میوه نسترن در زمینه‌های گوناگونی نظیر پخت و پز، تولید دارو و لوازم آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از بهترین مصارف این گیاه می‌توان به تولید عرق نسترن اشاره کرد که از فواید بسیار زیادی برای سلامت انسان برخوردار است.

استفاده از گل نسترن در پخت و پز

از گذشته دور، سرخپوستان آمریکا به فواید دارویی این گیاه پی برده و از آن برای تأمین سلامت و ادامه بقا بهره می جستند.

در دوره روم باستان، گلبرگ‌های نسترن را برای تهیه دمنوش و طعم دهنده‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌دادند.

در برخی فرهنگ‌ها، گلبرگ‌های این گل به صورت خام خورده می‌شد. با این حال، گروه دیگری از افراد، جوشانده، دمنوش یا عرق نسترن را تهیه کرده یا این گیاه را به شراب تبدیل می‌کردند.

اسکیموهای آلاسکا نیز از گیاه نسترن برای تهیه نوعی پودینگ استفاده می‌کردند. آن‌ها ابتدا میوه نسترن را به نوعی پوره تبدیل می‌کردند و سپس، با اضافه کردن اندکی آب، روغن خوک دریایی و شکر پودینگ تهیه می‌کردند . اسکیموها از نسترن و میوه آن برای طعم دار کردن ماهی سالمون هم استفاده می‌کردند. سایر قبایل آلاسکایی هم این گیاه خوش عطر و طعم و پر فایده را با تخم یا چربی ماهی ترکیب می‌کردند تا نوعی بستنی تهیه کنند.

عده ای هم از این گیاه به عنوان چاشنی غذاهای دودی بهره می‌جستند یا آن را له می‌کردند و بر روی قطعات گوشت خشک می‌مالیدند.

با این حال، امروزه بخش‌های خوراکی این گیاه در تولید عرق نسترن، مربا و مارمالاد، شربت، سس، و ژله کاربرد دارد.

ترکیب عصاره نسترن با خامه، شیر و بستنی وانیلی از محبوب‌ترین دسرهایی است که در کشور سوئد مصرف می‌شود.

نوشیدن دمنوش و چای نسترن هم در میان مردمان چچن از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار است. این امر از سنت‌های غذایی این منطقه به شمار می‌رود.

خواص دارویی عرق نسترن

میوه نسترن از طعم تندی برخوردار است. گفته می‌شود، این بخش از گیاه نسترن حاوی مقادیر بسیار زیادی ویتامین C بوده و 20 برابر بیش تر از پرتقال خاصیت دارد. از دیگر خواص عرق نسترن می‌توان به وجود ویتامین B، ویتامین PP و ویتامین A و مواد معدنی فراوان اشاره کرد.

افرادی که با آغاز زمستان به کنترل رژیم غذایی روی می‌آورند، می‌توانند از خواص عرق نسترن بهره مند شوند. به این ترتیب، فواید عرق نسترن به آن ها کمک می‌کند تا با وجود کاهش منابع غذایی بتوانند با بیماری‌هایی نظیر آنفولانزا و انواع بیماری‌های عفونی مقابله کنند. کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن هم از عمده ترین فواید عرق نسترن به شمار می‌رود. از دیگر خواص عرق نسترن می‌توان به توانایی آن در بهبود کلی عملکرد بدن و تقویت آن اشاره کرد. به همین دلیل، استفاده از این گیاه و عصاره آن در هنگام بروز ضعف توصیه می‌شود.

از دیگر فواید عرق نسترن می‌توان کمک به درمان اسهال و اختلالات ادراری را نام برد. این قابلیت نسترن در کشور چین به شدت مودر توجه قرار گرفته و کاربرد دارد. از طرف دیگر، ساکنان کشور دانمارک از خواص عرق نسترن و سیار فرآورده‌های این گیاه برای کاهش درد ناشی از ورم مفاصل استفاده می‌کنند.

کاهش سردرد یا سرگیجه هم از جمله فواید عرق نسترن و دمنوش این گیاه به حساب می‌آید.

کاربرد نسترن در تولید لوازم آرایشی

تا این جا با خواص عرق نسترن و تأثیر آن در کمک به بهبود کم خونی، اسهال، اختلالات ادراری، تقویت عملکرد بدن و انعقاد خون آشنا شدیم. از دیگر فواید عرق نسترن و میوه آن می‌توان به قابلیت ضدعفونی کنندگی اشاره کرد. همان طور که گفته شد، قرن‌ها است که بشر از این گیاه و میوه شگفت انگیز آن به عنوان نوعی داروی گیاهی بهره می‌جوید. با این حال، لازم است بدانید امروزه این گیاه در ساخت انواع لوازم آرایش ارگانیک هم کاربرد دارد.

نسترن و میوه آن با برخورداری از مقادیر بسیار بالای ویتامین C، منبع سرشار فلاونوئیدها، اسید مالیک، اسید سیتریک، ترکیبات تانن و کاروتنوئیدها به شمار می‌رود. روغن نسترن هم از مزایای بسیار زیادی برخوردار است که از آن میان می‌توان به قابلیت ضد سالخوردگی، آنتی اکسیدانی و احیاء کنندگی آن اشاره کرد. همین امر باعث شده که امروزه تقاضا برای روغن نسترن به شکل چشمگیری افزایش یابد.

مطالعات نشان داده اند که روغن نسترن از خواص احیاکنندگی بافت‌ها و سلول‌های آسیب دیده پوست برخوردار است. این قابلیت، استفاده از این عصاره گیاهی را به گزینه‌ای مناسب برای رفع ترک‌های پوستی و مشکلات بعد از زایمان، برطرف کردن لکه‌های پوستی، بهبود زخم و جراحات، جوش، کهیر و سوختگی تبدیل کرده است.

میزان مصرف

مطالعات نشان داده‌اند، مصرف میزان اندک از این گیاه و عصاره‌ها و عرق آن به هیچ عنوان خطر آفرین نخواهد بود.

استفاده از نسترن در پخت و پز

میوه نسترن می‌تواند به صورت مربا، مارمالاد، سس میوه، پوره، طعم دهنده، عرق یا دمنوش گیاهی مورد استفاده قرار گیرد. میوه و گلبرگ‌های این گیاه به صورت خشک و منجمد هم کاربرد دارند.

استفاده از نسترن در پزشکی

برای مقابله با خستگی، سرماخوردگی، کمبود ویتامین C و علائم آنفولانزا می‌توان از خواص عرق نسترن و دمنوش آن بهره جست.

برای تهیه دمنوش نسترن، کافی است 2 قاشق غذاخوری گلبرگ خشک شده این گیاه را خرد کرده و در 1 لیتر آب ریخته و برای مدت بسیار کمی بجوشانید. برای هر فنجان دمنوش نسترن می‌توانید 2.5 گرم از این گیاه را در نظر بگیرید. سپس اجازه بدهید این ترکیب به مدت یک دقیقه به حال خود باقی بماند. بعد، می‌توانید آن را از صافی رد کرده و نوش جان کنید. نوشیدن عرق و دمنوش نسترن، بیش از سه فنجان در روز توصیه نمی‌شود.

برای درمان اسهال، کافی است ابتدا یک لیتر آب را به خوبی جوشانده و 30 تا 50 میلی گرم گلبرگ نسترن را به آن اضافه کنید. این مخلوط را در حدود 5 دقیقه بر روی شعله با حرارت کم قرار دهید. سپس، به مدت 15 دقیقه صبر کنید تا مایع خنک شود. تا برطرف شدن علائم بیماری، روزانه یک فنجان از این جوشانده را نوش جان کنید.

نکاتی درباره گیاه نسترن

میوه‌های گیاه نسترن باید قبل از فرا رسیدن فصل سرما چیده و به خوبی شستشو دهید. سپس، این اجزاء شگفت انگیز را به طور کامل خشک کنید. با کمک یک چاقوی تیز، میوه ها را باز کرده و دانه‌های کرکی کوچک را از آن بیرون بیاورید. پوست ضخیم و گوشتی میوه را قطعه قطعه کرده و در ظرف تمیز و مناسبی نگه داری کنید.

همان طور که گفته شد، شما با استفاده از خواص عرق نسترن و دمنوش آن می‌توانید بسیاری از بیماری‌ها را بهبود بخشید. درصورت تداوم علائم، توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید.

مطلب مرتبط خواص انواع عرقیات گیاهی